Świat roślinnych zapachów – dlaczego kwiaty pachną?

Uwielbiamy zapach kwiatów. Niektóre zapachy mogą mieć nawet leczniczy i kojący wpływ na nas. Podobnie jak my, rośliny również mogą odbierać zapachy na przykład gdy w pobliżu znajdują się głodne zwierzęta.
Świeży zapach lawendy, delikatny zapach róż: przyjemny zapach sprawia, że jesteś szczęśliwy. Efekt jest szczególnie intensywny w przypadku olejków eterycznych. Lotne substancje chemiczne (do 400), które mogą tworzyć olejek kwiatowy, stymulują nasz zmysł węchu. Poprzez komórki węchowe w nosie są one przekazywane jako sygnał do mózgu, gdzie zapach jest analizowany. Układ nerwowy reaguje uwalniając neuroprzekaźniki, które działają na naszą psychikę, układ hormonalny i odpornościowy.

Owoce pachną, gdy nadchodzi czas dojrzewania.

Nie znając naukowego wytłumaczenia, ale dzięki prostej obserwacji, ludzie wiedzą od czasów starożytnych, że rośliny również reagują na zapachy. Egipcjanie odkryli, że zapach rozdwojonych fig dojrzewał owoce całego drzewa. W Chinach spalono trochę kadzidła, aby uczynić twarde gruszki jadalnymi. Dziś wiemy dlaczego: etylen, lotna substancja aromatyczna obecna w dymie, ale również produkowana przez każdą roślinę w celach komunikacyjnych, daje impuls do przyspieszenia dojrzewania. My pachniemy tylko nosem, rośliny robią to całym swoim organizmem. Wszystkie komórki roślinne, czy to w korzeniach, czy w liściach, są wyposażone w receptory zapachu.

Dlaczego kwiaty pachną? Drzewa ostrzegają się wzajemnie.

„Zapach rozmarynu, bazylii, cytryny, lukrecji i wielu innych roślin to właściwie przesłanie. Perfumy to język roślin, ich słownictwo. Miliony związków chemicznych tworzą oznaki języka roślin, który do dziś ledwo rozumiemy” – wyjaśnia botanik Stefano Mancuso. Porównuje on skomplikowany język roślin do egipskich hieroglifów, których rozszyfrowanie udało się dopiero po wielu próbach. Łatwo jednak zauważyć, jak skutecznie działa język roślin: drzewa, których gałęzie nie stykają się ze sobą i których korzenie nie mają ze sobą kontaktu, mogą się porozumieć poprzez ten powietrzny język roślin i ostrzegać na przykład przed drapieżnikami. Parasole akacjowe nadgryzione przez żyrafy wydzielają gaz ostrzegawczy. Sąsiednie drzewa zauważają to i w ciągu kilku minut przechowują w swoich liściach substancje toksyczne, które sprawiają, że nie nadają się one do spożycia przez żyrafy.

Zapachy są strażnikami pamięci.

Perfumy są również językiem dla ludzi. Język do przechowywania wspomnień. Świeżo skoszona trawa, świąteczne ciasteczka lub specyficzny zapach: zapachy mogą być kluczem do przeszłości. Kiedy czujemy pewien zapach, wszystko wraca natychmiast, nawet po dziesięcioleciach. Neuronaukowcy stawiają hipotezę, że jest to spowodowane drogą, którą informacja o węchu przemieszcza się w naszym mózgu – bezpośrednio z nosa do centrum pamięci w mózgu, zwanego hipokampem.